Hemorajik Kist
Yumurtalık kistleri doğurganlık çağındaki kadınlarda oldukça sık görülür. Kistlerin çoğu iyi huylu, basit yumurtalık kistleridir. Basit yumurtalık kistleri çoğunlukla takip sürecinde kendiliğinden geriler. Bazı kistler ise boyut artışı gösterir ve içine kanayabilir. Bu kistlere hemorajik kist denir.
Hemorajik Kist Nedir?
Hemorajik kist yumurtalıkta bulunan kist içine kanamayı ifade eder. Kistler genellikle yumurtalığın fonksiyonel veya korpus luteum kistleridir.
Çoğu takip sürecinde kendiliğinden kaybolur. Bazı kistler ise klinik ve ultrason bulgularının ışığında takip edilir, ileri görüntüleme yapılır veya tedavi edilir.
Hemorajik Kist Belirtileri
- Pelvik ağrı,
- Karında şişlik,
- Adet düzensizliği
- Alt sırt ağrıları,
- Mide bulantısı,
- Cinsel ilişkide ağrı,
- Adet döneminde şiddetli pelvik ağrı.
Hemorajik kist için en önemli belirti ani başlayan pelvik ağrıdır. Kist içine kanama kist içi basıncı artırarak kist duvarının gerilmesine yol açar. Bu da ağrı ile sonuçlanır. Yavaş büyüyen kistler pelvik kitle şeklinde karşımıza çıkabilir. Bazı hemorajik kistler ise herhangi bir semptom vermez. Bu kistler gebelik sırasında da ortaya çıkabilir.
Acil servise akut pelvik ağrı ile başvuran, ateşi olmayan, menapoz öncesi bir kadında en yaygın neden hemorajik veya rüptüre (patlamış) yumurtalık kistidir.
Hemorajik Kist Tanısı
İçine kanamış bir yumurtalık kisti ultrasonografi ile tanınabilir. Kanamanın zamanına göre hemoraji ultrason tetkiki sırasında kist içinde farklı görünümler oluşturabilir. Bunlar;
- Kist içinde pıhtıya bağlı ekolar,
- Dantel benzeri ince septalar,
- Kan ürünlerine bağlı sıvı seviyelenmesi,
- Pıhtının kist duvarına yapışarak nodülü taklit etmesi.
MR incelemesinde hemorajik yumurtalık kistleri genellikle T1 ve T2 ağırlıklı görüntüleme sekanslarında yüksel sinyal intensitesinde (parlak) görülür. Eski kan ürünleri T2 sekanslarda düşük intensite verebilir.
Hemorajik Kist Tedavisi
Hemorajik kistlerin çoğu 6-8 haftalık sürede kendiliğinden geriler. Kistler periyodik olarak ultrason ile takip edilir. Kistin 5 cm üzerinde olması, menapoza yakın dönemde saptanması, septa ve nodül gibi şüpheli duvar ekoları izlenmesi durumunda ultrasonografik veriler ışığında MRG ile ileri görüntüleme yapılabilir. Hemorajik kistin ayırıcı tanısında endometrioma (çikolata kisti) ve kistik over tümörleri bulunur. Ultrasonografi ve MRG ayırıcı tanıda faydalıdır.
Stabil ve küçük boyutlu kistler takip edilebilir. Kist boyutunda artış olması, ultrasonda iç ekosunda değişme ve nodül ortaya çıkması gibi durumlarda kapalı veya açık operasyonla kist alınır. Rüptüre kistlerde acil cerrahi müdahale gerekebilir.
Hemorajik Kist Komplikasyonları
Yumurtalık kistler asemptomatik olacağı gibi kist içine kanamaya bağlı çeşitli semptomlara da neden olabilir. Kistin boyutu, kanamanın miktarı ve kist içi basınç semptomların derecesini ve şeklini belirler. Hemorajik kistin başlıca komplikasyonları;
- Rüptür (kistin patlaması),
- Torsiyon (yumurtalığın dönmesi),
- Enfeksiyon,
- Çevre organlara bası olması.
Akut kist içi kanamalarda ani başlayan şiddetli pelvik ağrı en önemli semptomdur. Hastalarda genellikle ateş olmaz. Kan lökosit değerleri normal veya hafif artmış olabilir.
Kist içine kanama kist içi basıncı artırır. Uzun dönemde ise kist boyutunda artışa neden olur. Kist içi basıncın artması belli bir süre sonra kist duvarının yırtılmasına ve kist içeriğinin batın içine boşalmasına yol açar. Bu duruma hemorajik kist rüptürü adı verilir. Batın içi kanamaya neden olur. Acil müdahale gerekebilir.
Kist boyutlarının zaman içinde artması kistin yumurtalığı kendi aksında çevirmesine yol açar. Bu durumda yumurtalığı besleyen kan damarları dönerek kan akımının azalmasına neden olur. Beslenmesi bozulan yumurta ödemli şiş ve büyük bir hal alır. Buna yumurtalık torsiyonu adı verilir. Ani başlayan dayanılmaz bir pelvik ağrı yaratır. Ağrılar arasında rahatlama periyotları olabilir. Acil tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi kapalı ya da açık ameliyat şeklinde yapılır.
Bir diğer durum da kistlerin enfekte olmasıdır. Enfekte bir kist zaman içinde apseleşebilir. Bu nedenle hemorajik Kist tedavisi ertelenmemelidir. Enfekte kistlerde pelvik ağrı yanında ateş ve batın hassasiyeti görülür.
Büyük dev kistler komşu pelvik organlara bası yapabilir. Mesaneye bası sık idrara çıkma, rektuma bası rahatsızlık ve büyük tuvalet hissi gibi bulgulara neden olabilir.